Iedereen kan onderzoeker zijn

Iedereen kan onderzoeker zijn. Fotodetective (en wat mij betreft ook: kunstenaar) Hans Aarsman heeft hier een mooi praktijkvoorbeeld van. In deze podcast van Gijs Groenteman vertelt hij erover.

Onlangs publiceerde hij 'Rijksakademie op de kaart, 150 jaar beelden in Amsterdam'. Het is een stadsplattegrond met daarop 441 kunstwerken in de openbare ruimte van de hand van kunstenaars die de afgelopen 150 jaar aan de Rijksakademie verbonden waren.

Aarsman is voor dit project de beelden gaan tellen en kenmerken van de beelden in een spreadsheet gaan verzamelen. In die poel van data, probeerde hij patronen te ontdekken. Dat leverde interessante inzichten op, die hij beschrijft in de podcast. Hier vind je meer over dit project.

'Ik tel vrachtwagens. Bij mij om de hoek. Het is een druk verkeerspunt en als ik erlangs fiets, blijf ik vijf minuten staan en tel ik wat er voorbijkomt. Doe ik al jaren. Daaraan zie je of er veel handel is. Daarom weet ik zo’n drie maanden voor het in de krant staat hoe het met de economie gaat.'

(Hans Aarsman) 

Iedereen kan onderzoeker zijn. Vragenlijsten uitzetten, dingen tellen, kijken, kijken, kijken, bevragen wat je ziet, data verzamelen en daar vervolgens informatie van maken. In een interview met het Vlaamse magazine Knack zegt Aarsman hierover:

'Mijn grote voorbeeld is Sherlock Holmes. De auteur Arthur Conan Doyle liet zich inspireren door de Edinburghse chirurg Joseph Bell. Die leerde zijn studenten om niets te vragen, maar alleen te kijken. Dat is Holmes’ standpunt : alles ligt voor je, je kunt alles bevragen en alles wordt een spannend verhaal. Kinderen zijn van nature zo : ze vragen zich helemaal stijf. We moeten dat stimuleren en niet eruit slaan.'

Walibi en de onderzoekende houding

Ik ben gek op weetjes. En op vragen om dingen uit te zoeken die weer leiden tot nieuwe weetjes. Een Twitter-account als @waaromweetikdit volg ik dan ook trouw. Elke dag komen er wel een of enkele weetjes voorbij. Zo ontdekte ik dat de vorm van het Petit Beurre-koekje niet zomaar gekozen is...

Als je als leerkracht de weetgierigheid van je leerlingen wilt prikkelen, is het altijd fijn interessante feitjes paraat te hebben. Die kun je dan weer gebruiken om de onderzoekende houding van je leerlingen op gang te brengen of te houden.

Neem nu de tweet van @waaromweetikdit uit de afbeelding bij dit blogje.

Een weet- of opzoekvraag naar aanleiding van deze tweet is: in welke plaats ligt de Nederlandse Walibi. Dat is natuurlijk Biddinghuizen. Het toeval wil dat die plaatsnaam met 'bi' begint, net als Bièrges. Een onderzoeksvraag kan nu zijn: welke plaatsen die beginnen met 'wa' en 'li' zouden geschikt zijn, als Walibi Nederland twee nieuwe pretparken zou willen starten en waarom.

Verder is het interessant een check te doen op de uitspraak. Dan vind je dat de drie plaatsen onderdeel zijn van één gemeente en dat er dus geen drie Walibi-pretparken zijn in België, maar één.

Vanuit het perspectief van taal: Walibi is een zogenaamd acroniem. Voorbeelden zijn gemakkelijk te vinden. Wil je hiermee aan de slag vanuit het onderzoekend leren dan kun je opdrachten geven als:

• Welke 'merknamen' in onze stad, ons dorp, onze wijk zijn acroniemen en waar staan ze voor?
• Stel dat onze school een nieuwe naam zou moeten krijgen, bedenk een acroniem dat heel geschikt zou zijn.

Binnenkort verschijnt de nieuwe editie van Vives met mijn artikel over de didactische werkvorm 'Grej of the Day'. Ook hier spelen interessante weetjes een prominente rol.