Het Finse onderwijssysteem

Kinderen gaan er pas naar school als ze zeven jaar zijn, zorgleerlingen gaan er niet naar aparte scholen en leraren zijn er universitair opgeleid. Het Finse onderwijs is nogal anders georganiseerd dan het Nederlandse. De resultaten zijn verbluffend: het niveau dat kinderen halen is hoog en alle kinderen krijgen echt gelijke kansen. Kanttekening: leerlingen die boven het maaiveld uitsteken worden nog te weinig uitgedaagd om topprestaties te leveren. Luister naar deze interessante BBC-radiodocumentaire.

De cello: een cadeautje van het internet

Ik gebruik YouTube steeds vaker vanuit dezelfde insteek als ik Google gebruik: snel even wat te weten komen over... En steeds vaker is het ook raak met filmpjes waarin een bepaald onderwerp helder wordt uitgelegd in woord en beeld.

Voor mijn dochtertje - die zich op de muziekschool aan het oriënteren is op een instrument - ging ik gisteren op zoek naar een filmpje waarin ze in een paar minuten zou kunnen zien en horen wat je met een cello zoal kunt. Ik vond onderstaand filmpje dat veel meer bracht dan waar ik op gehoopt had: een clip van cellist Ethan Winer die een eigen compositie speelt in 23 zelf ingespeelde tracks, waarin hij verschillende technieken laat zien, zoals strijken, de baslijn en de cello als percussie-instrument. Maar bovenal is het ook een geweldig mooi muziekstuk. Een cadeautje!

De TGV van EST

station, zon breekt door
blauw vervangt alle wolken
en ik stap in

trein, traag op gang
landschap glijdt voorbij
steeds sneller

beelden, vloeien steeds meer
in elkaar, een enkel detail
breekt door in een groeiende
goed georganiseerde chaos

station is herinnering
trein wordt achtbaan
beelden vertragen in de snelheid
details worden rode draden

en dan vouwen drie muzikanten
hun klanken ineens
op tot een prop

De toekomst volgens Rob Creemers

Afgelopen vrijdag was ik dagvoorzitter annex verslaggever bij een studiedag over onderwijs en ict van Viataal, een grote organisatie op het gebied van zorg en onderwijs aan mensen met een beperking op het gebied van horen, zien en communicatie. Hoofdspreker was trendwatcher Rob Creemers.

Foto: Max Verdoes

In een lezing van ruim een uur ging Creemers in op de gevolgen van de razendsnelle ontwikkelingen op het gebied van de technologie. Met zijn duizelingwekkende snelheid, het met humor doorspekte verhaal en de flitsende audiovisuele ondersteuning hield hij zijn publiek op het puntje van de stoel. "De toekomst voorspellen is moeilijk, maar je moet het wel proberen, zeker als je kinderen opleidt voor een plek in die toekomst." Creemers schetste hoe technologie sneller, krachtiger en kleiner wordt en hoe allerlei technologieën met elkaar gaan samenwerken en communiceren. Draadloos internet, de opkomst van video en virtuele werelden... het zal de manier van hoe wij werken en leren drastisch veranderen. "Er is sprake van een nieuwe generatie kinderen. Zonder internet kunnen ze hun huiswerk niet eens meer doen. Ze communiceren via MSN en spelen computerspellen. De uitdaging is deze nieuwe technologieën zodanig te gebruiken dat je de leerlingen blijft bereiken, maar vooral ook om ze te leren er optimaal mee om te gaan. Doelgericht ict-gebruik is meer dan chatten; optimaal informatie zoeken op het internet moet je écht leren!"

Foto: Max Verdoes

Creemers confronteerde zijn gehoor ook met een aantal ‘inconvenient truths’, die in beeld komen als je de ontwikkelingen die nu herkenbaar zijn doortrekt naar de toekomst. "De economieën van China en India vormen een enorme concurrentie voor Europa. Wij vergrijzen, willen niet zo hard werken, zijn traag en niet flexibel in onze besluitvorming en zijn getalsmatig sterk in de minderheid. Technologische ontwikkelingen betekenen in dat verband dat we ons serieus zorgen moeten maken als je baan ook via een ‘draadje’ vanuit Azië gedaan kan worden, of je nu hoog of laag opgeleid bent. Geruststellende gedachte: voor goede leraren is altijd werk." Er komen meer gevaren op ons af, stelt Creemers. "Nieuwe technologieën vormen een bedreiging voor onze privacy, fossiele brandstoffen raken op, de wereldbevolking blijft groeien, onze verkeersaderen slibben dicht... Maar de allergrootste bedreiging wordt waarschijnlijk gevormd door de klimaatcrisis. Zelfs met drastische maatregelen kunnen we het ingezette broeikaseffect niet zomaar even terugdraaien." Creemers illustreerde zijn boodschap met een luchtig filmpje: een ijsbeer scheert voorzichtig met een tondeuse zijn veel te warme vacht af... Een grap die het gevoel van urgentie zeker niet wegnam.

Hier vind je een presentatie van Rob Creemers in video.

Kalm aan en rap een beetje

Snelheid is verslavend, meer doen in minder tijd het credo. Maar 'snel' werkt niet altijd. Carl Honore kwam daar achter toen hij het 'bedtime' voorlezen aan zijn kind nog efficiënter probeerde te maken door woordjes, paragrafen, bladzijden over te slaan. Nu predikt hij dat 'less is more' en 'slower is better', onder andere in zijn boek 'Slow: een wereldwijde revolutie'. Langzaamaan heeft ook waarde, zo betoogt hij. Je hebt meer ruimte om echt in het nu te leven en echt te genieten van wat je doet, of dat nu eten, werken of de liefde bedrijven is. Ga dus rapido op zoek naar je innerlijke schildpad. Luister en kijk hoe Honore dit verhaal vertelde tijdens TEDtalks 2005. Geestig detail: Honore praat nogal snel. Het deed me denken aan de bovenstaande titel van een show van Herman Finkers...

Wondertjes...

Vorige week zaterdag bezocht ik in Den Haag een concert van het Residentieorkest met gitarist Pepe Romero. Aanleiding: een zoektocht naar een live uitvoering van Rodrigo's 'Concierto de Aranjuez' voor gitaar en orkest dat mijn in november overleden vader als thema voor zijn afscheidsdienst had gekozen. Waardige muziek voor een afscheid, maar ook positief en vol warme levenskracht. Het stuk stond er op het programma, samen met ander Spaans werk, waaronder De Falla's 'El sombrero de tres picos'. Het werd een prachtige avond.

Vandaag, een week later, ben ik aan het zappen op de radio. Radio 4 passeert met... een uitvoering van het 'Concierto de Aranjuez' met de harp, in plaats van de gitaar als solo-instrument.

Vanmiddag hadden we kaartjes voor 'Tijger en beer gaan schatgraven', een muzikale familievoorstelling aan de hand van een verhaal over de zoektocht naar geluk. Geboekt ergens aan het begin van dit seizoen op basis van een paar regeltjes wervende tekst. Midden in het programma passeert ineens een flard/citaat Spaanse muziek. Het komt uit het stuk van De Falla.

Betekenisloze gebeurtenisjes. Maar ik geef ze graag de betekenis van een klein wondertje. Het valt me op dat er veel wondertjes te beleven zijn als je er een beetje open voor staat.

Haring

Vragen zijn interessanter dan antwoorden. Dat is de charme van de filosofie. Jammer dat veel filosofen in denkoefeningen terecht komen, waarin eenvoudige denkers het spoor bijster raken. Gelukkig zijn er ook filosofen die je aansporen jezelf vragen te stellen over de dagelijkse dingen; vragen die je jezelf nooit stelde, maar die je - achteraf gezien - eigenlijk al veel eerder had moeten stellen. Zo'n filosoof is Bas Haring. Hij is niet kaal, draagt geen muisgrijs en heeft geen diepe rimpelen. Nee, Haring is een tikje rebels, jeugdig en snel. Kijk op de website van de RVU voor het archief van zijn tv-programma. Alle uitzendingen zijn hier terug te zien. De uitzendingen zijn ook als audio-podcast beschikbaar.

Gehoord: podcast over wetenschap

Podcasts van radioprogramma's hebben vaak het nadeel dat je grote bestanden moet downloaden om daarin vervolgens op zoek te moeten gaan naar dat ene item dat je (nog) eens wilt beluisteren. Het Canadese radiostation CBC Radio pakt het anders aan. Het wetenschappelijke programma Quirks & Quarks biedt de luisteraar de mogelijkheid specifieke items los te downloaden. Zo kun je kiezen voor de interviewtjes en onderwerpen die je echt interesseren. Beschikbaar op de website, als RSS-feed of als iTunes-feed.

Hemels akkoord

In 1877 schreef Arthur Sullivan het lied 'The Lost Chord'. Het gaat over een persoon die, half in gedachten elders, wat zit te improviseren aan de piano. Dan klinkt ineens een hemels akkoord. De persoon schrikt wakker van die plotselinge ultieme schoonheid. Maar... vervolgens stranden alle pogingen het akkoord terug te halen.

Ik hoorde het lied op mijn iPod in een mooie uitzending van 'Simek 's nachts' van de RVU. Rechtspsycholoog professor Willem Albert Wagenaar koos het als muziek ter afwisseling van zijn gesprek met Martin Simek.

Heb jij dat ook wel eens? Een gedachte, een zin, een lijn die je op papier zet... iets dat je eigen geest veroorzaakt en dat zo mooi is dat je er zelf van ontroerd raakt, maar dat een seconde later al vervlogen is. Het lukt je eenvoudigweg niet het te reproduceren. Wat mooi, en tegelijkertijd, wat frustrerend!

Gehoord: Piet Vroon

Gisterenavond schreef ik over de hernieuwde kennismaking met Piet Vroon. Nog geen kwartiertje schakel ik - vaste prik - om twaalf uur Radio 1 in om te luisteren wie er bij Martin Simek aan tafel zit. Bleek dat vannacht Piet Vroon (biografie bij Wikipedia) te zijn, een interview van een jaar of tien geleden. Wonderlijk. Een geestig en leerzaam gesprek met nog altijd verfrissende invalshoeken. Waarom maken we zulke comfortabele en dus snelle wegen om daar vervolgens verkeersdrempels in te bouwen om het verkeer weer te vertragen? En hoe straf je een moordenaar?

(Klik hier om de uitzending te downloaden in MP3-formaat.)