(Live) muziek programmeren met Sonic Pi

logo Sonic Pi

Sonic Pi is een open source-programma waarmee je muziekstukken kunt maken op basis van een eenvoudige, maar ook uitgebreide programmeertaal.

Als 'educator' én als muzikant ben ik erg enthousiast over dit programma, de filosofie erachter en de mogelijkheden ermee voor educatieve doeleinden. De inspirerende keynote van bedenker Sam Aaron heeft hier zeker aan bijgedragen.

Allereerst is Sonic Pi open source, dus gratis te downloaden en te gebruiken. Het programma draait op Windows, Mac, Linux en... de Raspberry Pi, het credit card-formaat computertje dat ontwikkeld werd om spelenderwijs te leren programmeren. De 'Pi' in Sonic Pi verwijst hiernaar.

Sonic Pi is maakgereedschap, ook geschikt voor wie geen instrument kan bespelen. Het resultaat van het maakproces is een muziekstuk dat functioneel kan zijn (gebruik bij een filmpje), maar ook eenvoudigweg een creatieve uiting kan zijn.

Sonic Pi kent een korte leercurve. Je eerste noot klinkt al na een minuut, je eerste melodie na tien minuten en na een paar uurtjes studeren en proberen, maak je zomaar je eerste track. Je hebt dan pas een fractie van de mogelijkheden ontdekt. Wie helemaal los wil gaan, kan nog heel lang vooruit.

Al doende leer je het een en ander over programmeren. Sonic pi kent functies, arrays, variabelen... je ontdekt het allemaal spelenderwijs. Ook daagt het programma je uit efficiënt te coderen en zorgvuldig te werken. En passant leer je ook het een en ander over muziek. Je komt het allemaal tegen: de opbouw van een stuk, de structuur van een ritme en de samenstelling van een akkoord.

Een track bestaat uit een lijst met codes die je eenvoudig weg kunt zetten in een Sonic Pi-bestand, maar ook in Word of elke andere tekstverwerker. Wat je maakt is zo eenvoudig op te slaan en mee te nemen. Exporteren naar een geluidsbestand (.wav) kan ook.

De afgelopen weken heb ik me verdiept in het programma, omdat ik de komende maanden een aantal gastlessen (live) programmeren met muziek ga verzorgen op basisscholen (in het kader van het Samsung Smart Education-programma) en een school voor voortgezet onderwijs. In één les van tussen de twee en drie uur leren de leerlingen de uitgangspunten van het programma en gaan ze direct aan de slag met het maken van hun eigen stukken.

Ter ondersteuning van de lessen en voor daarna, als de leerlingen zelf verder willen met het programma*, heb ik een handleiding geschreven, die de komende maanden nog uitgebreid zal worden met nieuwe inzichten, verbeteringen en ontdekkingen. Via deze link downloadt je de laatste versie in pdf-formaat. De handleiding is gepubliceerd met een creative commons CC BY-SA-licentie.

Noot: Bijzonder is de live-functie waarbij je tijdens het afspelen het programma wijzigt en opnieuw laadt. De muziek loopt dan naadloos verder volgens de aangepaste code. Je zou optredens kunnen verzorgen met Sonic Pi als je instrument!

Aanvulling juni 2017: Ondertussen heb ik een aantal lessen verzorgd. Vanuit die ervaringen hebben Gert Custers en ik een artikel geschreven over het educatief inzetten van Sonic Pi voor tijdschrift JSW. Het artikel lees je hier.

* En voor mezelf, om de opgedane kennis niet kwijt te raken ; )

De peperclip is klaar!

Het creating apart together-project 'Peperclip' is klaar. De video is van Huub Koch, de creatieve geest achter Zichtbare Zaken. Huub doet geweldige dingen met video. Kijk ook eens naar zijn serie De Roltrap.

De muziek is van Marco Raaphorst, de tekst van mij, maar dat had ik al gemeld in een eerder bericht.

Bezorg de makers een etentje!

Peper!

Muzikant Marco Raaphorst (foto: Henk-Jan Winkeldermaat) is een bij-de-tijdse jongen met frisse gedachten over hoe je als artiest overleeft in het digitale tijdperk. Ik ontmoette Marco voor het eerst tijdens de door mij georganiseerde denktank 'Survival of the Fittest Content Makers' in Utrecht.

Marco heeft een spannend weblog, waarop hij elke week een compositie presenteert: KlankBeeld Raaphorst. Marco werkt met een Creative Commons-licentie voor zijn werk.

Een paar weken geleden mailde ik Marco een songtekst. Het idee: een tekst, muziek en een videoclip, gemaakt door drie creatieven die op afstand samenwerken via het web. Creating Apart Together, zeg maar. Tekst en muziek zijn nu klaar.

(De weblog van Marco is genomineerd voor een Dutch Bloggie. Vanavond is de uitreiking van deze awards).

Zing dat je trots bent op wie je bent!

"Ik ben niet dik, ik ben gewoon gebouwd voor comfort."

Prachtig! Howlin' Wolf, Jimmy Reed en andere gezette bluesartiesten zongen deze klassieke regel in 'Built fort Comfort'.

"Hello to you out there in Normal Land. You may not comprehend my tale or understand."

Zo kwam Ian Dury op voor zichzelf en zijn medespastici in 'Spasticus Autisticus'.

"I ain't sayin' I'm better than you are. But maybe I am. I only know that when I look in the mirror I like the man."

Randy Newman voelde zich anders. Maar daardoor zeker niet minder.

Het zijn mijn favorieten als het gaat om liedjes waarin de artiest vertelt trots te zijn op wie hij/zij is, ondanks een beperking, niet voldoen aan het modebeeld of de normen van de massa.

En wat is jouw favoriet?

Ook jij een ware DJ Tiepto!

Ga in de groef en sla het! Word een tiepende DJ met de Tony B Machine, een geinige Flash-site die je het best uitprobeert met de luidsprekerboxen van je computer op 10.

Hack from the past

Creatief knutselen met geluid wordt steeds gemakkelijker. Zo hobby ik af en toe met Garageband en Audacity. En nu schrijft muzikant Marco Raaphorst op zijn weblog over een mobiele studio op mobieltjesformaat... Het gaat maar door.

En dan te bedenken dat ik zo'n 25 jaar geleden mijn eerste audioloops maakte met een cassettebandje. Dat ging zo. Eerst schroefde ik de cassette open. Vervolgens haalde ik de tape er allemaal uit, knipte een stukje tape los en plakte de uiteinden weer aan elkaar. De hierdoor ontstane ring ging terug in de cassette, die ik tot slot dichtschroefde. Dan nam ik een geluid op op de tape in de hoop dat begin en eind mooi en ritmisch op elkaar aansloten. Et voila: de audioloop was klaar!

Muziek in de reclame

In de reclame wordt vaak mooie muziek gebruikt. Steeds vaker worden (bescheiden) hitjes gelanceerd van bijvoorbeeld Simone White ('The Beep Beep Song', Audi) of José González ('Heartbeats', Sony). Recente mooie voorbeelden zijn stukken van het Gotan Project ('Epoca', commercial van Calgonit) en Wim Mertens ('Often a bird', commercial van ABN AMRO).

Op de website van de STER kun je achterhalen van welke uitvoerenden de stukken afkomstig zijn. Laatstgenoemde twee stukken worden overigens nog niet vermeld.

Wat is jouw favoriete commercial, als je alles wegdenkt behalve de muziek? Vul het in in dit Google Formulier en kijk hier wat anderen hebben ingevuld.

De mooiste verhalen uit de popmuziek

Henk-Jan Winkeldermaat publiceerde zondag een bericht over storytelling en authenticiteit en de 'The Stranger Song' van Leonard Cohen als muzikaal voorbeeld daarvan. Een prachtig lied. Zo zijn er meer: authentiek gebrachte popsongs met een verhaal. Ik luister bijvoorbeeld graag naar het verhaal over Frank in Tom Waits' 'Frank's Wild Years'.



Wat is jouw favoriete popsong met een verhaal? Geef hier titel en uitvoerde(n).

De lijst met inzendingen is uiteraard openbaar.

'De laatste rookavond'

't Interieur organiseert culturele activiteiten in Middelbeers. Gisteren, tijdens onze jaarvergadering, ontstond het idee een thema-avondje te organiseren rond het rookverbod in de horeca dat per 1 juli 2008 ingaat. Het is immers zowel voor rokers als voor niet-rokers een bijzonder moment.

De datum voor de avond is ondertussen gepland: 28 juni. We willen tijdens de avond liedjes draaien die op een of andere manier over roken gaan.

Eerder deze week schreef ik al over de mogelijkheid om met Google Spreadsheets input te krijgen via een formulier. Dat komt nu goed van pas.

Draag gerust bij aan onze lijst met liedjes over roken of gebruik hem om zelf een 'laatste rookavond' te organiseren.

Notenschrift naar midi

Ik heb vroeger alleen maar een klein beetje gitaar leren spelen met wat eenvoudige akkoordenschema's. Nu mijn dochter op celloles zit moet ik dan ook alle zeilen bijzetten om te kunnen helpen bij het huiswerk. Of ik maar even de begeleiding kan spelen bij een oefenstuk. En: hoe moet ik dit stuk spelen?

Gelukkig staat hier een Apple met internetaansluiting en zijn er op deze wereld aardige mensen. Zoals die van Westbury Park Strings. Zij waren zo vriendelijk verschillende stukken, o.a. uit het veelgebruikte oefenboek 'Stepping Stones', als midi beschikbaar te stellen. Alleen nog even importeren in Garageband, transponeren naar de juiste toonhoogte en afspelen maar... (De liedjes staan ondertussen mooi bij elkaar in de map 'Cello huiswerk' in iTunes).

Niet van alle stukken in de huiswerkmap kon ik een midibestand vinden. De oplossing was wederom nabij, om precies te zijn: één zoekopdracht in Google. Vandaag ontdekte ik zo PhotoScore Midi Light, een programma dat kan toveren: leg een vel bladmuziek in je scanner en even later speelt het programma de muziek. Het resultaat exporteer je heel eenvoudig naar midi. Eerst de gratis demo uitgeprobeerd. Precies wat ik zocht, dus het programma aangeschaft. Kosten: 35 euro. Vind ik heel goed te doen.

Oh ja, stemmen doen we natuurlijk ook online.

Wat punk nog steeds te vertellen heeft

Eind vorig jaar werd ik door de weblogs van Erwin Blom en Henk-Jan Winkeldermaat geprikkeld terug te gaan naar mijn Wonder Years, eind jaren zeventig. Punk kwam op. Punk is voor mij provoceren, gewoon ergens aan beginnen (ook al kun je het nog niet en heb je nauwelijks de middelen), zelfspot en woede over wat er allemaal verpest wordt in deze wereld.

Welke titels/tekstfragmenten inspireren me nog altijd? Een eerste selectie.

- 'What you give is what you get' (The Jam - Start) is een van mijn belangrijkste motto's voor alles wat ik doe.



- Vol zelfspot klinkt nog altijd het 'Don't know what I want, but I know how to get it' (The Sex Pistols - Anarchy in the U.K.). Ik herken dat wel: de twijfel over waar je nu precies naartoe wilt, zonder dat het je verlamt in wat je doet. Lydon zong later nog 'Anger is an energy'. Ook raak.
- In mijn werk zoek ik naar vrijheid: 'I can take it or leave it each time' (Richard Hell & The Voidods - Blank Generation).
- Het optreden van Iggy Pop met 'Lust for life' in Toppop was wat je noemt een ware paradigmaverschuiving. En de lust om te leven is nooit meer overgegaan.

Welk lied heeft in jouw leven veel betekend en heeft ook nog eens een titel/tekstfragment dat op jouw tegeltjeswand zou mogen hangen?

Gratis album: 'In a cabin with Arthur Adam'

Radiohead liet liefhebbers zelf de prijs bepalen voor haar laatste album. Het Nederlandse Arthur Adam gaat nog een stapje verder en geeft het nieuwe album 'In a cabin with Arthur Adam' helemaal gratis weg (zelfs inclusief 'artwork').

En wie nog altijd denkt dat gratis gelijk staat aan minderwaardig, moet maar zich maar eens van het tegendeel laten overtuigen. Het in september van dit jaar in Zweden opgenomen album bevat mooi singer-songwriter-werk, een beetje dromerig, soms alleen gitaar, soms volledige begeleiding en zang die nu eens aan Thom Yorke doet denken, dan weer lichtjes neigt naar Jeff Buckley. Andere associaties - na een eerste beluistering - heb ik met werk van Bonnie 'Prince' Billy en Clem Snide. Deze plaat ademt warmte en rust, en voelt goed.

Via deze weg: bedankt Arthur en kornuiten voor dit mooie cadeautje, zo net na Sinterklaas. Klik hier om het album te downloaden.