De voor- en nadelenbalans voor ZZP'ers

Als je lekker draait als zelfstandige kan er een moment komen dat je agenda noopt tot het heroverwegen van je portefeuille. Ofwel: het wordt tijd ruimte te scheppen. Dat kun je doen door weloverwegen 'nee' te zeggen tegen nieuwe klussen of op 'natuurlijke' momenten de samenwerking met een huidige klant stop te zetten.

In zwart-wit-situaties is dit gemakkelijk. Je schrapt gewoon de vervelende klus(sen) ten gunste van de leuke opdrachten. Maar zo zwart-wit is het meestal niet. Aan veel klussen zitten positieve en minder positieve aspecten. Als het goed is, overheersen de positieve aspecten en haal je voldoening uit al je opdrachten. Hoe kies je dan waar je wel en waar je niet mee verder wilt?

Het maken van een voor- en nadelenbalans - een concept uit de wereld van verslavingszorg, coginitieve gedragstherapie en leefstijltraining, vertaald naar de wereld van zelfcoaching en ZZP'ers - kan helpen.

Het idee is reuze simpel. Maak twee kolommen: voordelen en nadelen. Schrijf hieronder alle aspecten van het werk die je plezierig en nuttig vindt of juist vervelend en 'zonde van de tijd'. Stel jezelf vragen als:
- Wat leer ik van deze opdracht?
- Kan ik er mijn talenten in kwijt?
- Ben ik trots op het eindresultaat?
- Past de opdracht goed in mijn portefeuille? Brengt het nodige afwisseling of sluit het juist precies aan bij alles wat je al doet?
- Wat levert de opdracht financieel op?
- Hoe is de samenwerking met alle betrokkenen, zoals klant en onderaannemers?

Om een en ander 'berekenbaar' te maken ken je aan de items in beide kolommen een weging toe, bijvoorbeeld met een rapportcijfer. Ben je bij de opdracht heel trots op het eindresultaat en vind je het belangrijk mooie eindresultaten te behalen dan geef je dit item een 9. Ben je meer iemand die vooral geniet van het proces en die minder hecht aan eindresultaten, dan geef je een 6. Hetzelfde doe je voor de nadelen. Betaalt de opdracht slecht, maar vind je dat niet zo'n probleem, dan geef je een 6. Vind je een passende vergoeding heel belangrijk, dan geef je een 9.

Als je klaar bent, tel je de scores op en trek je het totaal van de nadelen af van het totaal van de voordelen. Een positieve score betekent dat de voordelen zwaarder wegen, een negatieve score betekent dat de nadelen zwaarder wegen.

Bij twijfel of als je nog meer wilt halen uit de voor- en nadelenbalans, kun je de items nog eens bekijken op de vraag of ze veranderbaar zijn. Kun je de vervelende aspecten van een klus uitbesteden? Kun je met de klant in onderhandeling over de prijs? De vraag is dan: wat is er nodig om de balans om te laten slaan naar positief?

Eens proberen? Download deze eenvoudige spreadsheet.

Foto bij dit artikel: Benimoto CC-BY