Onderwijs voor een nieuwe tijd... 2e congres

Maurice de Hond leidt een sessie over de invulling en
organisatie van deels fysiek, deels virtueel onderwijs.

Alle leerlingen een iPad. Fantastisch, maar daarmee verander je het onderwijs niet. De initiatiefnemers van de Steve Jobsscholen beseffen dat gelukkig maar al te goed. Een visie is er, het onderwijsconcept is nog niet klaar voor gebruik. Daarnaast: betrokken leraren zullen andere vaardigheden nodig hebben (en een andere 'mindset'), er moet passende content beschikbaar zijn, passende werkvormen en een leerlingvolgsysteem... kortom: er is nog erg veel werk aan de winkel. Aan de andere kant, moet je een innovatieve school van tevoren tot in detail uitgetekend hebben? Ja, zegt de een, want je zult je moeten verantwoorden voor je keuzes naar de buitenwereld. Nee, zegt de ander, want alleen door 'learning by doing' kunnen we de school laten groeien.

Aan de bevlogenheid van het team van Onderwijs voor een nieuwe tijd (O4NT), initiatief van Maurice de Hond, zal het niet liggen. Het team werkt hard en is voortdurend in dialoog met alle denkbare stakeholders. Dat werkt aanstekelijk. Bijvoorbeeld voor de circa 150 deelnemers aan het tweede congres van de beweging, gisteren in Seats2Meet in Maarssen. Deze professionals uit en rond het onderwijs, ouders en belangstellenden dachten een avond lang onbezoldigd mee met O4NT over hoe het onderwijs op een Steve Jobsschool eruit moet zien. Een vorm van co-creatie die eigentijds is en sympathiek, maar ook de opdracht met zich meebrengt om uiteindelijk wel zelf keuzes te maken. Of dat lukt, zullen we weten als de input vanuit de twee keer vier sessies verwerkt is in een volgende versie van het zogenaamde Schoolmodel, de blauwdruk voor de school.

Als het aan Maurice de Hond ligt, kent het onderwijs snel, mogelijk al volgend schooljaar, een aantal vernieuwende scholen, die intensief gebruik maken van de mogelijkheden van digitale media. 'Nu nog leren ze thuis programmeren en zien ze op school hoe het vroeger was. Er komt een moment dat leerlingen en ouders dat laatste niet meer accepteren.' In zijn contacten met het onderwijs ziet De Hond al een kentering. 'Hoorden we in het begin vooral nog waarom ander onderwijs niet kan - de inspectie, de Cito-toets, het schoolbestuur - nu wordt ons verhaal steeds vaker positief ontvangen. Het kristallisatiepunt is nabij.' 

En dat wordt tijd, vindt De Hond. 'We discussiëren al tien jaar over 21e eeuwse vaardigheden, maar ondertussen zien we er nog niets van in de praktijk.' Wat De Hond betreft is de Steve Jobsschool niet het enige antwoord. 'Er zijn prachtige initiatieven in het land, scholen die voor een wezenlijk andere aanpak kiezen, zoals Laterna Magica in Amsterdam. Het zijn scholen die echter op het gebied van ict nog een inhaalslag te maken hebben. Daar willen we graag aan bijdragen met onze ideeën.' Een van de concrete ideeën is de ontwikkeling van een model waarbij leerlingen in heel Nederland voor een gering bedrag per maand een iPad kunnen huren. O4NT benadrukt overigens dat het zeker niet alleen om ict gaat. Betrokkenheid van ouders en de omgeving bij de school, aandacht voor sport en creativiteit, samenwerken tussen leerlingen van verschillende leerjaren... het zijn thema's die in het Schoolmodel een prominente plek hebben.

Als het gaat om eigentijds en toekomstgericht onderwijs, is mijn belangrijkste vraag: 'Waarvoor zou een kind anno nu naar school moeten gaan?' Die vraag wordt door O4NT deels, maar wat mij betreft nog niet helemaal beantwoord. De 'schaarste' zit hem steeds minder in toegang tot informatie en tot netwerken, maar veel meer in het ontwikkelen van denkvaardigheden, verantwoordelijkheid nemen, een 'groei mindset' bewerkstelligen en leren leren, gezond en slim gebruik of juist niet-gebruik van technologie, communicatie en creativiteit. Vertaald naar een curriculum denk ik dan ook aan: eigentijdse bewegingslessen, de natuur in, mindfulness, filosoferen, creativiteit. Als de leraar in dergelijke, veelal speelse activiteiten dan ook nog kennisdoelen weet te verwezenlijken, die voor de leerling als 'accidental learning' worden ervaren... nou, dan hebben we echt wat te pakken.

Zie ook deze Storify...