God

God is een oude man met een grote witte baard. Het is hoe ik als katholiek manneke leerde uit de bijbel, op school en tijdens kerkbezoeken. Ik vond het wel mooi: een simpele verklaring voor hoe wij hier op aarde terecht gekomen zijn én een helder pakket regels om naar te leven.

Gaandeweg viel ik van mijn geloof. En ging van het ietsisme ('ik geloof wel dat er iets is') naar het nietsisme ('ik geloof niet dat er iets is'). Maar dat vond ik uiteindelijk ook maar niets.

Onlangs bezocht ik de theatervoorstelling 'Spinoza' van het Zuidelijk Toneel over de filosoof met dezelfde naam en het hoofd dat iedereen uit de guldentijd nog kent van het briefje van duizend. Spinoza's idee van God was dat in alles God zit (in de natuur, de mens...) en/of dat God in alles zit. God leren kennen is alles leren kennen en daarom is zijn visie meteen ook een pleidooi voor de wetenschap. Blijven onderzoeken, je ontwikkelen, kennis opdoen: dat geeft gelukzaligheid!

Het is een interessant idee, net als het idee van God als die oude man. Je zou kunnen zeggen: kennelijk is het zo dat je het idee kunt kiezen dat het beste bij jou of jouw groep, je overtuigingen of cultuur past. Dat betekent dat de betekenis die je wilt geven aan het begrip God een keuze is. Je zegt ermee ook dat je niet kunt zeggen dat God niet bestaat. Het begrip bestaat, net als al die betekenissen die mensen eraan geven.

Dat bracht me bij de vraag: welke betekenis wil ik geven aan het begrip God. Wie of wat is God voor mij?

Ik heb, net als in mijn eerste geloofsjaren, de behoefte aan een verklaring voor het ontstaan van dat wonderlijke fenomeen van die levende planeet aarde (hoewel voor mij het wonder ook wonder mag blijven). Ook ben ik altijd blij met wat richtlijnen die helpen om de samenleving een beetje te laten werken. En zo kwam ik al weer even geleden op het idee dat er simpelweg een 'e'-tje mist in het begrip God. Herstel je dat, dan krijg je:

God is Goed, alles wat goed is, is God.

Dat betekent dat:

• het leven op aarde is ontstaan door een uiterst goede samenloop van omstandigheden
• het goede kan gebeuren omdat je in God gelooft, je gelooft dat er altijd hoop is
• alles wat niet goed is, niet de schuld is van een God, maar van slechtere samenlopen van omstandigheden (die mag je dan 'duivels' noemen)
• alles wat je doet dat niet goed is (voor jezelf, een ander, de mensheid) goddeloos is
• je eigenlijk één grote, religie overstijgende geloofsgemeenschap vormt met iedereen die ongeveer hetzelfde onder goed verstaat
• goede documenten samen de 'bijbel' vormen bij deze interpretatie: de universele rechten van de mens, de millenniumdoelen, maar ook alle goede literatuur
• je God wel kunt aanbidden, maar dat je er beter aan doet God na te streven, het goede te doen

Tot zover deze lezing...

Bronnen

• Korte videobiografie (Engelstalig) over Spinoza.