Wat is (media)wijsheid?

In 2005 gaf de Raad voor Cultuur een eerste definitie van het begrip 'mediawijsheid': "het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld."

Mediawijsheid is het thema van het aprilnummer van COS. Voor deze editie had ik een interview met dr. Amber Walraven die onderzoek deed naar het Google-gedrag van leerlingen. "Leerlingen zijn onbewust onbekwaam in het kritisch beoordelen van informatie op het internet. Ze beseffen vaak niet dat ze verkeerd geïnformeerd, of zelfs misleid worden. Je maakt ze daarvan bewust door ze er rechtstreeks mee te confronteren, door ze te laten ervaren wat er kan gebeuren als je niet goed oplet met wat je krijgt voorgeschoteld."

Mediawijsheid is meer dan alleen goed kunnen Googlen. In een ander artikel in COS ga ik in op de vijf belangrijkste vaardigheden waaraan het onderwijs (en ouders) kinderen mee op weg zouden moeten helpen:
1. Kritisch media consumeren.
2. De weg weten in informatieland.
3. Keuzes maken in communicatiemiddelen en informatiebronnen op basis van persoonlijke doelen.
4. Wijs media produceren.
5. Sociaal vaardig zijn de de virtuele wereld.

Bijna tegelijkertijd verscheen ook het nieuwe nummer van Vector, het gratis magazine voor relaties van de Fontys lerarenopleidingen. Voor dit blad interviewde ik Pauline Maas (4Pip), die onder andere trainingen verzorgt rond mediawijsheid. "Het is vooral een kwestie van keuzes leren maken. Veel online media, zoals MSN of een tool als Twitter verleiden tot het communiceren van losse flodders. We moeten leerlingen ondersteunen bij het ontwikkelen van een helicopter view, zodat ze de grote lijnen leren zien en gericht leren werken aan hun doelen."

In het artikel is een kadertje opgenomen, dat ik hier graag deel...

Food for thought: tien prikkelende ‘mediawijze’ vragen voor in de klas
1. Wat doe ik als ikzelf of een vriend(in) gepest wordt op Hyves of in MSN?
2. Wanneer is iemand een echte online vriend?
3. Hoe ontdek ik de ongeschreven regels in een virtuele wereld?
4. Hoe kan ik beoordelen of de bron die ik raadpleeg betrouwbaar is?
5. Hoe kan ik een eigen mening ontwikkelen als er al zoveel kant-en-klare meningen online staan?
6. Hoe kan ik mijn netwerk inschakelen als ik een vraag of een probleem heb?
7. Hoe voorkom ik dat ik mijn tijd verspil met al die communicatiemiddelen?
8. Hoe presenteer ik mezelf online?
9. Hoe ga ik om met mijn privacy en die van anderen?
10. Wat kan ik doen om geconcentreerd en gericht te studeren, gebruik makend van het internet?