Gelezen: 'Voedingsmythes' van Martijn Katan

Kies een willekeurig voedingsmiddel, bijvoorbeeld 'wijn'. Ga naar Google en combineer de zoekopdracht 'wijn' met het trefwoord 'gezond'. Bekijk de resultaten. Doe nu hetzelfde door de zoekopdracht 'wijn' te combineren met het trefwoord 'ongezond'. De resultaten zullen die van de eerste zoekactie tegenspreken. Wat de waarheid is, mag je zelf bepalen.

Als het gaat om ons voedsel, heb je behoorlijk wat mediageletterdheid en kritisch denkvermogen nodig om erachter te komen wat gezond is en wat niet. De nuchtere, wetenschappelijk onderbouwde feiten vind je onder andere in 'Voedingsmythes. Over valse hoop en nodeloze vrees' van Martijn Katan.

In het boek rekent Katan af met 70 mythes, onder andere over de vermeende relatie tussen sommige voedingsstoffen en kanker, over de voedingsindustrie, de rol van suiker en gezondheidsclaims van 'superfoods'. Katan doet dat nuchter, met onderbouwing (o.a. in ruim 60 pagina's wetenschappelijke bronnen), maar ook met humor. Zo verwijst hij naar een website over de gevaren van Dihydrogen Monoxide, die bij nadere bestudering gaat over water en bedoeld is juist om dit type websites op de hak te nemen.

De belangrijkste boodschap van het boek is de opdracht aan de lezer zich niet te laten verleiden tot wat je het liefst zou horen: dat rode wijn gezond is of dat je kunt afvallen door bleekselderij te eten, omdat het een negatieve energiebalans zou hebben. Niet roken, zeer matig met alcohol, zeer zuinig met verzadigde vetten... de waarheid is niet erg gezellig. Ook, zo stelt Katan, moeten we ons niet zomaar bang laten maken door alles wat we in de media en op het internet tegenkomen aan horrorverhalen. Zo ontkracht hij de link die nogal eens gelegd wordt tussen aspartaam en kanker. En Katan doceert dat oer, oorspronkelijk, biologisch, natuurlijk enzovoort, niet per se gezonder is dan industrieel gefabriceerd. Dat voelt tegennatuurlijk en levert misschien niet direct een fraai verhaal, maar het sluit wel aan bij de stand van de wetenschap op dit moment.

Deze week kwam ik nog terecht op de website Healthwatch. Je leest er dat roomboter gezonder is dan margarine, dat kokosolie één van de gezondste oliën ter wereld is en dat je door het vermijden van E621 (glutamaat) van autisme kunt genezen. Ik vaar voorlopig toch maar op wetenschapper Katan.

Meer mythes:

• Hans van Maanen - Encyclopedie van misvattingen (feitjes uit de biologie, geschiedenis enz. die geen feitjes blijken te zijn)
• Pedro de Bruyckere en Casper Hulshof - Jongens zijn slimmer dan meisjes (over veelgehoorde mythes over leren en in het onderwijs)