Geen lasagne van je zorgrobot

Maarten Steinbuch blikt vooruit naar 2045.

Als het niet meer goed gaat alleen, krijgt opa Lennart een zorgrobot. Die is zo geprogrammeerd dat ze geen lasagne - zijn lievelingskostje - kookt voor Lennart, omdat dat slecht is voor zijn gezondheid. Niet Lennart is dus de baas, maar de programmeurs of de bezorgde kinderen van Lennart. Het is een van de vele 'food-for-thought'-scènes uit de tv-serie 'Real Humans' (ook beschikbaar op Netflix).

De impact van robotisering op ons (samen)leven, werken en leren stond centraal tijdens de Trendnacht 2015 op 26 november in Tilburg. Aan de hand van lezingen, interviews en demo's kregen de bezoekers een beeld van de actuele ontwikkelingen en discussies rond het thema.


Trendnacht2015: Robots! from BrabantKennis on Vimeo.

Een van die discussies gaat tussen toekomstdenkers. TU Eindhoven-hoogleraar Maarten Steinbuch voorspelt een exponentiële groei van slimme technologie, waarbij rond 2060 één machine over een rekenkracht beschikt die vergelijkbaar is met de kennis en het vernuft van alle mensen op aarde. Filosoof Tsjalling Swierstra zegt dat het niet zo'n vaart zal lopen. Als mensheid hebben we de neiging te overschatten hoe impactvol de tijd is waarin we leven. Met een mooi woord: we lijden aan chronocentrisme. Of we ons dan zorgen moeten maken, kwam een vraag uit de zaal. Swierstra: "We hoeven ons geen zorgen te maken, zolang we ons maar zorgen maken." De filosoof benadrukte dat we ervan bewust moeten zijn dat wij robots maken, maar dat hun bestaan ook een invloed heeft op ons gedrag en ons denken.

Uiteraard ging het ook over de gevolgen voor de arbeidsmarkt. Robert Went van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsadvies (WRR) denkt niet er een dramatische daling van het aantal banen zal volgen, hoogleraar Ton Wilthagen ziet het ook genuanceerd. Er ontstaan ook weer nieuwe banen. "De kansen liggen waar mensen met robots gaan samenwerken, in de complementariteit." Heico Sandee heeft dat begrepen: hij heeft een 'uitzendbureau' voor robots. De WRR presenteert op 8 december een rapport over dit onderwerp.

De gevolgen voor leren en onderwijs bleven onderbelicht tijdens de bijeenkomst. Veel verder dan 'we hebben meer hoogopgeleiden nodig' kwam het helaas niet. Een dooddoener en zeker niet dé oplossing. We hebben mensen nodig die goed zijn in alles waar robots niet goed in zijn en dat gaat verder dan alleen het 'hoofdwerk' waar 'hogere' opleidingen zich over het algemeen op focussen.
Hart en handen zijn minstens zo belangrijk, zeker vanuit de stelling dat als computers en robots steeds beter worden in waar ze goed in zijn, wij mensen steeds beter moeten worden waar wij goed in zijn.

Lees ook de samenvatting door Esther Porcelijn en mijn eerdere blogs over de opkomst van slimme technologie.