21e eeuwse vaardigheden in praktijk: Jan op Zee

Leerlingen hebben een bord gemaakt waarop de
actuele posities van de boten staan vermeld.
(bron: Basisschool De Beerze)

Creatief denken, probleemoplossend vermogen, sociale en culturele vaardigheden, communiceren, samenwerken, ict-geletterdheid en mediawijsheid... het zijn belangrijke aandachtspunten voor het leren in de 21e eeuw. 

Er zijn steeds meer inspirerende voorbeelden van hoe je deze vaardigheden concreet maakt in leerarrangementen. Denk aan Beartravel van Tessa van Zadelhoff (de klas als reisbureau) en de Pionier Koerier van Pim Staals (de klas als redactie). Gisteren maakte ik op basisschool De Beerze in mijn woonplaats Middelbeers kennis met het project Jan op Zee, een initiatief van MediaEigenWijs, waaraan op dit moment 31 Nederlandse scholen meedoen.

Jan (bron: Twitter)

Het arrangement voor de groepen 7 & 8 van de basisschool sluit aan bij een gebeurtenis in de echte wereld: de zeilrace voor amateurs Clipper Round the World. Deelnemende klassen volgen dit schooljaar de twaalf deelnemende boten. Jan van de Laar uit Tilburg is opvarende van een van de boten: de 'Visit Seattle'. Hij staat via Twitter en Facebook in contact met de leerlingen en stelt en beantwoordt vragen en geeft opdrachten, zoals:

'Een crewlid op de boot heeft behoefte aan 5 liter drinkwater per dag, hoeveel water is er minimaal nodig voor race 1? Onderzoek welke mogelijkheden er bestaan om drinkwater aan boord van een zeilschip te organiseren. Behalve om te drinken, waarvoor is nog meer water nodig aan boord? Kun je douchen met zeewater?'

Binnenkort arriveren de boten in Kaapstad, Zuid-Afrika. Tijdens de les gisteren waren leerlingen onder andere bezig met:

• het zoeken van een restaurant waar de crew kan gaan uit eten
• een presentatie maken over Zuid-Afrika
• informatie zoeken over het Zuidafrikaans ('lift' is 'hijsbakkie')
• berekeningen maken met knopen en zeemijlen
• een team building-activiteit voorbereiden in Kaapstad (zwemmen met haaien!)
• de route bijwerken op een grote kaart op het prikbord in de klas
• uitzoeken hoe het werkt met tijdverschillen

Er werd hard gewerkt. Je ziet dat de eigen nieuwsgierigheid van de kinderen voortdurend wordt aangesproken. Het idee dat jouw informatie kan bijdragen aan het succes van de crew van een echte boot in een echte wedstrijd is erg motiverend. Meester Frank pakt vooral de rol als coach op. De leerlingen werken vooral samen en zelfstandig en als er een leerling komt met een kennisvraag ('Hoe schrijf je erwtensoep?') legt hij die terug: 'Ik zou het niet weten. Hoe zou je daar achter kunnen komen?' Kortom: leren in actie, waarbij bewust wordt gewerkt aan vaardigheden, maar waar ondertussen ook veel inhouden (rekenen, wereldoriëntatie, taal) aan bod komen. Dat laatste is een mooi voorbeeld van 'accidental' of 'serendipitous learning'. 

Meer over het project vind je op Facebook en Twitter. Belangstellende scholen kunnen nog aansluiten en doen dan mee vanaf de eerstvolgende etappe. Op 31 oktober vertrekken de boten vanuit Kaapstad.

(Enkele kinderen uit de groep komen op zondag 1 november over het project vertellen in de lokale talkshow Beers Gebuurt.)