Programmeren is meer dan programmeren

Gisteren werd een speciale editie van Donald Duck gepresenteerd als onderdeel van een campagne om meer aandacht te vragen voor programmeren in het onderwijs. Kennisnet schrijft naar aanleiding hiervan op haar website: 'In deze gedigitaliseerde wereld heb je de toekomst als je kunt programmeren. Het bedrijfsleven heeft een tekort aan goede ict’ers en de vraag naar programmeurs zal in de toekomst verder toenemen.' Helemaal waar, maar wat mij betreft niet de volledige argumentatie om programmeren te programmeren in het curriculum van het hedendaagse onderwijs.

Ieder westers mens heeft dagelijks te maken met programma's. Ze runnen onze smartphones, maar ook onze magnetrons en de pinautomaat bij de bank. In mijn presentaties over de veranderende eisen aan het onderwijs (noem het 21e eeuwse vaardigheden) verwijs ik vaak naar de metafoor van dansen met robots, ontleend aan deze publicatie. De mens die kan dansen met robots is zich bewust van waar mensen uniek in zijn ten opzichte van machines en hoe je machines slim voor je kunt laten werken. De mens leidt de dans...

De nieuwe generatie moet - nog meer dan mijn generatie - nadenken over hoe je waarde kunt toevoegen aan een samenleving die draait op technologie en informatie. Ofwel: de nieuwe generatie moet leren dansen met robots. Ook als je een ander beroep hebt dan ict'er. Hoe ziet de toekomst voor een fysiotherapeut er bijvoorbeeld uit als een groot deel van de oefeningen die zijn cliënten doen, straks thuis gedaan kunnen worden (zie dit bericht)?

Programmeren is dan meer dan programmeren in de zin van:

• het op een gestructureerde manier achter elkaar zetten van digitale opdrachten om een computer een taak uit te laten voeren)
• als voorbereiding op een beroep waarin je precies dat gaat doen.

De waarde van leren programmeren gaat verder.

1. Je wordt je meer bewust van hoe technologie werkt. Hoe een machine wordt aangestuurd en dat daar menselijke keuzes aan vooraf zijn gegaan. En dat de programmeur met zijn keuzes mensenlevens kan beïnvloeden en dat dat soms vraagt om een ethische benadering. Hoe programmeer je straks de zelfrijdende auto voor situaties waarin deze moet beslissen tussen een botsing met een oud vrouwtje of een spelend kind?
2. Je leert denken in het paradigma van programma's als ondersteuning voor het slimmer bereiken van doelen van mensen, met de mens als leidende partner in de dans. Hoe bouw ik een game waarmee de speler beter begrijpt hoe de kringloop van water werkt?
3. Je leert nadenken over de kracht van machines en de gevolgen daarvan, maar ook over wat machines niet kunnen en waar wij mensen uniek in zijn. Kan ik een programma maken voor een robot, zodat die kinderen kan troosten die verdrietig zijn?

Afgezien daarvan is programmeren een activiteit waarvan je zeer zorgvuldig en gestructureerd leert werken. Een karakter te veel of te weinig en je programma loopt vast of doet de verkeerde dingen. En als je slordig programmeert, kunnen anderen niet verder bouwen op wat jij geschreven hebt (of zie je zelf de bomen door je zelf geschreven bos niet meer).

Programmeren in het onderwijs: ja, een prima idee. Liefst met een verplichte basis en daarna als keuzevak. Want we hebben in de samenleving van morgen ook andere vaardigheden erg hard nodig...

Update: in zijn boek 'We worden steeds slimmer' doet journalist Clive Thompson een warm pleidooi voor het leren programmeren op school. Lees voor € 0,28 mijn artikel over Thompson's ideeën voor het onderwijs op Blendle.