Zelforganisatie

Jimmy Wales is oprichter van de online encyclopedie Wikipedia. In juli 2005 sprak hij op TED over het wereldwijde succes van de website.

Wales spreekt over een organisatie, die geleid wordt vanuit een mengeling van democratie, aristocratie en monarchie. Doelen als geld verdienen of de baas willen zijn, zijn volledig ondergeschikt gemaakt aan dat ene gezamenlijke, inhoudelijke doel: het maken van een voor iedereen toegankelijke niet-bevooroordeelde encylopedie. Autoriteit en vertrouwen moeten in de wereld van Wikipedia eerlijk verdiend worden. Wie de boel belazert, valt snel door de mand. Zo is - met alleen een conceptueel kader als uitgangspunt - een machtige organisatie ontstaan, zonder hierarchische structuren.

Dit concept van 'zelforganisatie' houdt me al jarenlang bezig, op het spoor gezet door twee ideeën over zelforganiserende systemen: de hersenen (lees: Edward de Bono) en het internet. In traditionele organisaties wordt er even voorzichtig als huiverig aan geroken, bijvoorbeeld in de vorm van zelfsturende teams. Die terughoudendheid is jammer, want volgens mij denken de succesvolle organisaties van de toekomst nu al na over wat 'zelforganisatie' voor hen gaat betekenen.