Stel 'Echte Vragen' bij gesprek over sociale media

Veel ouders maken zich zorgen over het intensieve gebruik van sociale media door hun pubers. Heeft het een negatief effect op hun schoolprestaties? Of: wat is het langetermijneffect op hun denken? In 'Focus! Over sociale media als de grote afleider' geeft Justine Pardoen, hoofdredacteur van Ouders Online, waardevolle adviezen voor opvoeders van kinderen die graag en vaak online actief zijn.

Kernboodschap van het boek is dat sociale media perfect aansluiten bij waar pubers behoefte aan hebben: contact, snelle behoeftebevrediging, het gevoel alles tegelijk aan te kunnen. Die match heeft ook een keerzijde. Sociale media kunnen afleiden, 'diep nadenken' verhinderen en onrustig maken, met als eerste zichtbare slachtoffer: het huiswerk en daarop aansluitend de schoolprestaties.

Voor het schrijven van haar boek maakte Pardoen gebruik van (populair) wetenschappelijke bronnen* enerzijds en ervaringen van pubers en hun ouders anderzijds. Dit is - zeker op dit moment - een goede keuze: wetenschappers weten nog lang niet alles over de effecten van sociale media- en internetgebruik, zeker niet voor de langere termijn. Eerste conclusies uit wetenschappelijk onderzoek zijn daarnaast breed geformuleerd en bieden nog onvoldoende antwoorden voor de begeleiding van individuele kinderen. Ervaringen van anderen bieden belangrijke eye openers voor het kijken naar je kind en hoe het reageert en beïnvloed wordt door het gebruik van media.

In 'Focus!' geeft Pardoen ouders praktische tips, met name over hoe je met kinderen in gesprek kunt gaan aan de hand van 'echte vragen'. Zo'n vraag is niet gesteld vanuit een vooroordeel, maar vanuit oprechte belangstelling. Door in gesprek te gaan komen ouders en kinderen erachter wat het best werkt en hoe je zelf de regie houdt. Ouders kunnen daarnaast hun kind begeleiden bij het experimenteren met de organisatie van diens leven met sociale media. Er is verder een bijbehorend YouTube-kanaal beschikbaar met verhelderende filmpjes.

Sociale media bieden geweldige mogelijkheden, maar kennen ook een keerzijde. Die evenwichtige visie loopt door het hele boek. Op enkele plekken lijkt Pardoen echter de nuance te verlaten. Dan concludeert ze net te kort door de bocht dat er een relatie is tussen het intensieve gebruik van sociale media en het groeiende aantal zittenblijvers. Nrc.next noemde deze uitspraak afgelopen week al ongefundeerd. Of ze stelt dat er er een relatie is tussen de "toename van het aantal comazuipende jongeren" en het afnemend vermogen van mensen om te reflecteren.

Pardoen stelt in het boek dat ouders en onderwijs er samen verantwoordelijk voor zijn dat kinderen leren hoe ze sociale media optimaal kunnen gebruiken om zich te ontwikkelen en hun doelen te bereiken. Daar kan ik het uiteraard meer dan mee eens zijn. Want sociale media gaan niet meer weg. Niet uit onze vrije tijd, niet uit ons werk, niet uit ons leren...

'Focus!' kost € 14,90.

* Onder andere Larry Rosen en Nicholas Carr. 

Zie ook deze blog over het werk van de Nederlandse wetenschappers prof. dr. Lex Cools (emeritus hoogleraar Neurofarmacologie betrokken bij het FC Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour in Nijmegen) en prof. dr. Niels Taatgen (Rijksuniversiteit Groningen, expert op het gebied van multitasking).