De 25 meest gestelde vragen over sociale media in het onderwijs

Met welke 25 vragen worstelt men het meest als het gaat om het omgaan met de mogelijkheden én risico's van het gebruik van sociale media als Twitter, Facebook en Hyves in het kader van het onderwijs? Hier zijn de 25 meest gestelde vragen over sociale media in het onderwijs!

1. Wat is de toegevoegde waarde van het gebruik van sociale media in het onderwijs en is daar bewijs voor?
2. Sociale media doen de grenzen tussen privé en school vervagen. Hoe ga je daar als leraar, als leerling en als school mee om? Hoe ga je om met de verschillende rollen die je tegelijkertijd hebt (leraar, vriend, leerling, collega)?
3. Hoe maak je leraren en leerlingen mediawijzer op het gebied van het gebruik van sociale media, bijvoorbeeld als het gaat om het beoordelen van informatie en het hanteren van normen, waarden en etiquette?
4. Hoe kun je sociale media inzetten om de communicatie met alle doelgroepen van de school te faciliteren in het kader van pr en werving, ouderbetrokkenheid, logistieke zaken, samenwerking met partners (bedrijven en zorgprofessionals om de school)?
5. Hoe ga je om met de (mogelijk vermeende) kloof m.b.t. kennis, vaardigheden en houding op het gebied van sociale media tussen leerlingen en leraren, tussen leraren onderling (jong en ouder) en tussen leerlingen onderling?
6. Hoe organiseer je deskundigheidsbevordering op het gebied van sociale media in het onderwijs en hoe bevorder je het enthousiasme daarvoor?
7. Hoe ga je om met eventuele verschillen tussen de visie en de regels die ouders hanteren in de opvoeding van het kind en de visie, regels en aanpak op de school?
8. Hoe borg je de veiligheid voor kinderen als ze sociale media gebruiken? Hoe voorkom je confrontaties met digitaal pesten, misbruik, ongewenste reclame en informatie waar de kinderen nog niet aan toe zijn en hoe bescherm je hun privacy?
9. Hoe maak je een goede keuze in het besteden van tijd en aandacht aan de steeds sneller groeiende stroom aan informatie en mogelijkheden, zonder daarbij de focus op andere belangrijke doelen te verliezen?
10. Als je sociale media in het onderwijs wilt toepassen voor specifieke doelgroepen, wat moet je dan anders doen? Denk daarbij aan autisme, dyslexie, pubers, hoogbegaafdheid, speciale onderwijszorg, laaggeletterdheid enzovoort? En vanaf welke leeftijd kun je sociale media gebruiken?
11. Hoe creëer je vertrouwen en een veilige en productieve leer- en werkomgeving met sociale media, zodat deelnemers zich kwetsbaar durven op te stellen en de bereidheid hebben om te delen, elkaar feedback te geven en bij te dragen?
12. Hoe voorkom je dat leerlingen informeel gaan communiceren met elkaar en met de buitenwereld als je ze met devices laat werken waarmee ze op het internet kunnen (omdat ze daarmee toegang hebben tot sociale media)?
13. Waar vind je goede voorbeelden van gebruik van sociale media in het onderwijs?
14. Welke sociale media-tools en functies gebruik je voor welk doel, welk vak en welke doelgroep?
15. Wat zijn de eisen aan de infrastructuur van de school om met sociale media in het onderwijs te kunnen werken, zowel op het gebied van hardware als op het gebied van connectiviteit?
16. Welke mogelijkheden zijn er voor de inzet van sociale media voor assessment, toetsing en het volgen van de voortgang van het leerproces?
17. Hoe integreer je op een overzichtelijke, efficiënte manier sociale media in je mix aan leermiddelen (van boek tot ELO)?
18. Hoe houd je zicht en grip op wat leerlingen en medewerkers van een school via sociale media delen met de wereld en wat voor afspraken maak je daarover?
19. Als je sociale media wilt gaan gebruiken in het onderwijs, hoe vind je dan de balans tussen virtueel en in real life werken, tussen individueel en samenwerken en tussen formeel leren en informeel leren?
20. Moet je als het om sociale media in het onderwijs gaat wel een early adopter zijn? Straks blijkt het allemaal een hype te zijn. Kun je niet beter een smart follower zijn?
21. Hoe ga je om met het probleem dat iedereen persoonlijke voorkeuren heeft voor sociale netwerken, maar dat je je om samen te werken in eenzelfde virtuele omgeving moet bevinden?
22. In hoeverre mag je van leerlingen en leraren die nadrukkelijk kiezen voor een meer offline bestaan, eisen dat ze meedoen in het online samenwerken?
23. Hoe zorg je ervoor dat kennis, vaardigheden en attitudes met betrekking tot gebruik van sociale media ook een bijdrage gaan leveren aan een toekomstige rol in de samenleving?
24. Hoe verandert het gebruik van sociale media je rol als leraar? Word je inderdaad - zoals vaak wordt gesteld - meer procesbegeleider dan kennisoverdrager?
25. Hoe kom je stapsgewijs van een visie op leren naar een concrete keuze voor en aanpak van het invoeren van sociale media in je onderwijs, waarbij je ook draagvlak creëert?

Tot slot nog een vraag vanuit de leraar die al enthousiast is over het inzetten van sociale media in het onderwijs: 'Hoe overtuig je collega’s, bestuurders en leerlingen van het nut en de meerwaarde ervan?'

Vijf maanden geleden publiceerde ik het gratis 'Ideeënboek sociale media in het onderwijs'. Geïnteresseerden konden de pdf downloaden in ruil voor een bericht aan hun followers op Twitter of door het stellen van een goede vraag over het onderwerp.

Vandaag namen Marlous Vaes (Innofun), Suzanne Schut (Kennisnet) en ik de eerste vijfhonderd van in totaal zo'n duizend verzamelde vragen onder de loep. In de inspirerende omgeving van Seats2Meet Strijp S in Eindhoven maakten we een mindmap van Post-its om zicht te krijgen op de vragen waar mensen in en om het onderwijs mee zitten als het gaat om het gebruik van sociale media in de klas en het schoolgebouw. In bovenstaande 25 vragen hebben we deze vragen gecomprimeerd. Een prachtig stukje co-creatie, waarvan we het resultaat graag met je delen. Zelf zullen we in elk geval via onze werkzaamheden deze vragen beantwoorden, nader onderzoeken of jou / jouw organisatie helpen een passende antwoord te vinden.

Bovenstaande vragenlijst publiceren we onder de CC-BY Creative Commons Licentie. Dat betekent dat de lijst met bronvermelding overgenomen mag worden. De juiste bronvermelding is dan:

Mijland, E., Schut, S. en Vaes, M., De 25 meest gestelde vragen over sociale media in het onderwijs.