05 januari 2009

De hygiënehypothese

Nrc.next schrijft vanochtend (in de rubriek Next question) over de hygiënehypothese, "het idee dat eens steeds schonere leefomgeving leidt tot een toename van astma, hooikoorts, eczeem en voedselallergieën". Ik kan me er van alles bij voorstellen, maar vraag me, zeker als opvoeder, ook af waar het omslagpunt ligt. Want handen wassen na het plassen, elke dag een schone onderbroek en geen water drinken uit een bloemenvaas lijken me toch alleszins zinvolle adviezen. De vraag is dan: hoe stel je je kind gepast gedoseerd bloot aan de dagelijkse elementen die het immuunsysteem stimuleren en helpen ontwikkelen?

Een andere vraag komt op bij de vertaling naar geestelijke hygiëne. Ofwel, geldt de hygiënehypothese ook voor het brein en maakt een overdreven veilige en stabiele omgeving het kind mentaal kwetsbaar. Ook hier kan ik me weer van alles bij voorstellen. Door te vallen leer je lopen (en schaatsen), toch? Alleen, waar ligt hier het omslagpunt? Wat heeft een kind aan vallen, stoten en verdriet nodig om als volwassene voldoende sterk in de schoenen te staan? En vooral: waar en wanneer moet je als opvoeder je beschermende vleugels even inhouden?

Het zijn dit soort vragen die je steeds maar weer doen beseffen dat voor ouderschap weinig pasklare antwoorden zijn. Je moet het maar zien te redden op basis van een mix van liefde, intuïtie, gezond verstand en een open blik ("Pas op dat je je niet snijdt aan het randje!").

3 opmerkingen:

  1. Ik denk dat je gelijk hebt als je zegt dat het vooral een kwestie is van het volgen van je gevoel. Je ziet zo veel mensen doorslaan daarin. Weerstand bouw je pas op als je weet dat die nodig is.

    Ik wilde vroeger per se een keer een gloeiend hete kachel aanraken. Mijn moeder liet het me een keer doen. Toen was het wel gebeurd met mijn warme ambities.

    En niks geen kacheltrauma nu hoor :D

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Die geestelijke hygiëne wordt nog veel nijpender als je kinderen gaan puberen. "Hoezo?!" en "Ja, duhh!" zijn dan de standaardantwoorden op nagenoeg elk verzoek of gebod.
    Als ouder leg je dan het best de gestreken zakdoeken klaar en wachten tot hij weer thuis komt met een snee in zijn puberhandje. En dan heel hard je lippen op elkaar klemmen om te vermijden dat je 'zie je wel!' gaat zeggen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Anoniem8:13 a.m.

    Er zijn mijns inziens wel degelijk pasklare antwoorden te geven over goede en slechte opvoeding. Maar er zijn zoveel factoren die van invloed zijn, waardoor er weinig garanties zijn op succes. Maar door vallen en opstaan van het kind (maar ook van de ouders) groei je samen toe naar een resultaat. De persoonlijkheid die een kind ontwikkeld komt tot stand door een veelheid van factoren waar je als ouders maar een geringe invloed op hebt (zie ook het boek Nature or nurture).
    Als ik een metafoor zou moeten nemen dan vindt ik de opvoeding wel te vergelijken met het bakken van kleiwerkstukken in een raku-oven. Je krijgt hele mooie resultaten als je alle elementen goed op elkaar afstemt, maar het toeval speelt altijd een beslissende rol.

    En misschien is dat juist de charme en uitdaging van opvoeden.

    Dan blijkt dat er mensen zijn die bijna altijd goede resultaten hebben met hun bakwerken en anderen die het altijd weer verknallen.

    Peterter

    BeantwoordenVerwijderen