Gelezen: 'Het slimme onbewuste' - Ap Dijksterhuis

Denk jij dat de keuzes die je maakt in het leven het gevolg zijn van de zorgvuldige en rationele overwegingen van je bewustzijn? Forget it!

Ik geef toe, ik kan het me ook moeilijk voorstellen, maar we worden toch vooral gestuurd door het onbewuste. Het bewuste speelt slechts een rol aan de zijlijn. In 'Het slimme onbewuste' levert Ap Dijksterhuis daarvoor overtuigend wetenschappelijk bewijs.

Zo worden wij - zonder dat we het beseffen - beïnvloed door prikkels met bepaalde associaties (priming). Dijksterhuis geeft een hilarisch voorbeeld van een onderzoek met een beschuitje: wie dit kleinood eet in een kamer met een subtiel aanwezige geur van schoonmaakmiddel, laat de kruimels minder slingeren dan als die geur er niet is. En wie een lijst met snelle woorden voorgeschoteld krijgt (rennen, haas, vlug) zal sneller van A naar B lopen, dan degene die een lijst met langzame woorden krijgt te zien (slak, traag, loom).

Dijksterhuis laat ook zien dat moeilijke beslissingen die gedaan worden met 'onbewust nadenken' beter uitpakken, dan keuzes die alleen maar gebaseerd zijn op bewust nadenken. Dat bewust genomen beslissingen vaak teleurstellen omdat onze verwachtingen daarvan vaak te hoog zijn - zoals Barry Schwartz betoogt in 'The Paradox of Choice', zie ook de presentatie op TED - is overigens een interessante verklaring die ontbreekt in het boek.

Ons onbewustzijn is slim, zo laat de auteur onder andere zien aan de hand van onderzoek, beschreven in 'Blink' van Malcolm Gladwell.

Interessant tenslotte is ook Dijksterhuis' beschrijving van de relatie tussen creativiteit en het onbewuste. Het in mijn ogen - en in dit geval ook oren - mooiste voorbeeld hiervan laat de auteur echter liggen: improvisatie in de muziek. Is het niet wonderlijk hoe een jazzmuzikant in een improvisatie diens onbewuste rechtstreeks laat spreken?

Al met al een boeiend, prettig leesbaar boek met veel 'food for thought'...