Last van keuzestress? Kiezen is vaak lastig. Soms helpt het om je eigen 'consumententest' te maken. Je kent dat wel: neem een product, hak het in stukjes eigenschap en scoor de verschillende modellen op die eigenschappen. De gevorderde kan eventueel de ene eigenschap zwaarder laten wegen dan de andere om een nog zuiverder oordeel te krijgen.
Met een 'consumententest' objectiveer je wat schijnbaar niet objectiveerbaar is. En vaak heb je je daadwerkelijk een helder oordeel kunnen vormen. Als dat niet het geval is, is het de kunst de uitslag te accepteren, als een rijdende-rechter-oordeel. Aanvaard de consequenties en ga ermee aan de slag.
Gisteren heb ik de test enkele keren toegepast als werkvorm in mijn rol als coach van studentondernemingen van Fontys (minor ondernemerschap). De groepen moesten een origineel product of een nieuwe dienst bedenken om de markt mee te gaan bestormen. Sommige groepen hadden meer dan tien ideeën... en wisten niet hoe ze moesten kiezen. Gezamenlijk formuleerden we criteria: technische haalbaarheid, financiële haalbaarheid, mogelijkheden om te vermarkten, motiverend en uitdagend om mee aan de slag te gaan. In kolommen op het whiteboard werd vervolgens gescoord: plus, min of plusmin (respectievelijk 2, 0 of 1 punt). Het was mooi om te merken dat er op de deelaspecten snel consensus was over de te geven score. In minder dan een kwartier was de lijst gereduceerd tot 1 of 2 ideeën en meer helderheid over de mogelijke aanpak. Dat scheelt! (Je kunt zo'n test natuurlijk ook doen in een spreadsheet.)
Om meer vat te krijgen op keuzes, beschreef ik eerder de dubbele top 10, waarbij je tien voordelen en tien nadelen probeert te formuleren, bijvoorbeeld over de vraag of je voor jezelf zou moeten beginnen of niet.
'Kiezen uit teveel' is echt een probleem van onze huidige maatschappij. We hebben zoveel van alles dat we onze toevlucht moeten zoeken tot instrumenten die ons helpen bij de keuze:
BeantwoordenVerwijderentoeval (dobbelsteen: yes, no, maybe)
puntensystemen (consumententest)
democratie (meerderheid van stemmen)
hierarchie (iemand of iets beslist)
intuitie (gevoel/instinct)
Waarbij de laatste zeker niet de minste hoeft te zijn.
Elk instrument heeft zo zijn voor- en nadelen. Belangrijk is, denk ik, dat we dicht bij ons zelf zijn. Doen we wat we willen doen of laten we allerlei impulsen en verschijnselen bepalen wat ons gedrag zal zijn.
Op zichzelf al een heel leerproces op zichzelf, bijvoorbeeld als beginnend ondernemer.
Ik wens de docent en zijn studenten veel succes!
Peterter