Sociale rollen, integriteit en de vrolijke Facebook-gebruiker

Ik ben vader, werknemer, levensgezel, vriend, inwoner... kortom, ik heb in het dagelijkse leven verschillende rollen. In elke rol acteer ik anders, vanuit eenzelfde basis weliswaar, maar anders. Ik laat mijn collega's een specifieke kant van mezelf zien en deel specifieke dingen met ze. Ik ben anders in de thuissituatie dan in de supermarkt in mijn woonplaats. Natuurlijk vertel ik wel eens wat uit mijn privéleven aan een zakenrelatie, maar ik doseer dat - bewust of onbewust - in het kader van de rol die ik op dat moment vervul. De ander verwacht dat ook van mij.

In zijn boek 'Internet is niet het antwoord' stelt auteur Andrew Keen dat dit wisselen tussen rollen en identiteit een teken van integriteit is en dat we het ook nodig hebben voor ons geluk. Hij zet dit af tegen de filosofie van Facebook, waarin van gebruikers verwacht wordt dat je slechts één identiteit hebt en daarnaar handelt. Dat is niet goed voor ons. "We worden van Facebook niet vrolijker", schrijft hij en onderzoek lijkt zijn woorden te bevestigen: "Meer dan 30 procent van de gebruikers voelt zich dankzij Facebook eenzamer, bozer of gefrustreerder."

De constatering over sociale rollen en integriteit herken ik wel. Op Facebook heb je snel veel 'vrienden' vanuit verschillende rollen: familie, werk, vrienden, bekenden van vroeger. Je deelt standaard je updates met al die mensen. En die mensen delen updates met jou. Daar zitten dan bijvoorbeeld de zogenaamde 'sharents' bij: 'parents' die schaamteloos het ene na het andere beeld van hun kinderen posten. Of van huisdieren, borden met eten en vervelende meningen. Je wordt vervolgens heel gemakkelijk meegezogen in een stroom van mentions, tags, likes en de cultuur van alles delen met iedereen. Met als risico dat je langzaam maar zeker de regie over je sociale rollen verliest.

Keen is doemdenker. In het boek stapelt hij het ene rampzalige scenario op het andere. Tot nu toe ben ik in het boek nog geen oplossingen tegengekomen, zoals strategieën die ertoe bijdragen dat je uit sociale media-platforms als Facebook haalt wat je er eigenlijk uit wilt halen: goede ideeën, een glimlach, iets afspreken met oude vrienden. Dit is wat mediawijsheid zou moeten bieden: houvast om sociale media bewust en positief in te zetten.

Voor wat het gebruik van Facebook probeer ik uitsluitend te delen wat past bij alle sociale rollen die horen bij de 'vriend'-schappen die ik op dit platform heb geaccepteerd. En door niet langer updates in mijn tijdlijn toe te laten van 'vriend'-schappen die voortdurend ook met mij delen wat ik niet vind passen bij de sociale rollen die horen bij de relatie die we hebben. Zo probeer ik vrolijk te blijven. Een vrolijke Facebook-gebruiker, het kan.