Bewegen baat, betoogt Erik Scherder

De westerse mens beweegt te weinig. Dat is niet alleen funest voor de fysieke gezondheid. In zijn nieuwe boek 'Laat je hersenen niet zitten' legt hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder uit hoe bewegen ook invloed heeft op onze cognitieve vermogens. De boodschap: 'Zitten is het nieuwe roken.'

Scherder benadert het thema voornamelijk vanuit het perspectief van de ouder wordende mens. Hij hekelt het pamperen van ouderen in de zorg. De goede bedoelingen van bedrust, geprakt eten en looprekjes zorgen ervoor dat ouderen sneller achteruit gaan in cognitief opzicht, terwijl dat niet nodig is. Kauwen en lopen is het devies.

Ik heb het boek vooral gelezen vanuit het perspectief van onderwijs. Scherder haalt interessante onderzoeken aan over de relatie tussen bewegen en leren. Die onderzoeken zijn er overigens nog veel te weinig, zijn gedaan met een kleine groep leerlingen of studenten of er is geen gebruik gemaakt van controlegroepen. Het maakt het doen van keiharde uitspraken lastig. Toch durft Scherder wel de conclusie te trekken dat vooral leerlingen met overgewicht die te weinig bewegen met een gedegen programma veel fysieke én cognitieve winst kunnen halen, vooral op het gebied van executieve functies: plannen, zelfregulering, geheugen, impulscontrole, focus, set shifting (andere gezichtspunten innemen, je kunnen aanpassen aan een veranderende situatie). Boeiend! Scherder gaat wat minder in op het kortetermijneffect van bewegen in de klas om even het brein weer op scherp te zetten.*

Scherder springt in het boek nogal van de hak op de tak. Eigen ervaringen staan tussen onderzoeksresultaten, de informatie over de relatie tussen bewegen en het brein in relatie tot specifieke aandoeningen (ADHD, autisme) en specifieke onderzochte groepen (studenten, kinderen met overgewicht, ouderen, zieken, dementerenden) staat nogal verspreid door het boek. Dat maakt het boek wat minder vlot om te lezen. Tegelijkertijd lees je tussen alle regels de enorme bevlogenheid van Scherder om dit thema op de kaart te zetten. Dezelfde bevlogenheid die je ook hoort als de auteur spreekt, zoals bij de colleges van de Universiteit van Nederland.

Wat mij betreft moeten we in het onderwijs maar eens in gesprek over de stelling-met-paradox dat steeds meer focus op uitsluitend zittend, cognitief leren er uiteindelijk voor zorgt dat kinderen minder leren.

* Zie mijn artikel 'Méér gym.... en propjes gooien in de klas' op Blendle.