Als ik je vraag of je de wereld ervaart zoals die is, zul je waarschijnlijk als eerste reactie bevestigend antwoorden. Ik zie een racefietser voorbij razen, dan zie jij die ook. Die racefietser is er. Maar is het zo eenvoudig?
Allereerst: we nemen selectief waar, zoals onderstaand filmpje duidelijk laat ervaren.
Ons brein filtert informatie waarvan het denkt dat dat onbelangrijk is en selecteert informatie waarop we 'geprimed' zijn. Denk maar aan het effect waarbij je opvallend veel Toyota's op de weg ziet, zodra je zelf net een Toyota hebt aangeschaft.
Een interessant fenomeen is 'saccadische onderdrukking', een begrip dat wordt toegelicht in onderstaande video van VSauce. Als je je blik verlegt draaien je ogen, bijvoorbeeld van links naar rechts. Tussen de twee punten waar je je blik op richt, onderdrukt je brein de inkomende beelden. De ontbrekende tijd wordt met terugwerkende kracht 'ingevuld' met het beeld van waar je blik naartoe is gegaan. Dit fenomeen wordt wel 'the stopped clock illusion' genoemd. Volgens de video worden zo per dag zo'n 40 minuten aan beeld gegenereerd door het brein.
In het boek 'Hier word je slimmer van' staat een interessante bijdrage over het begrip Umwelt dat het idee van selectieve waarneming nog verder uitbreidt. Het stuk vertelt dat levende wezens de wereld ervaren vanuit zichzelf. Zintuigen spelen daarbij een belangrijke rol. Onze hond met diens verfijnde neus ervaart een wandeling door het bos heel anders dan wij, die vooral visueel ingesteld zijn. Het is niet alleen een kwestie van hoe sterk de zintuigen ontwikkeld zijn. Wikipedia: "Een aantal soorten dieren – zoals blindmuizen, postduiven, trekvogels, zeeschildpadden, haaien en waarschijnlijk walvissen – zijn in staat het aardmagnetisch veld waar te nemen en dat te gebruiken om zich te oriënteren bij het ondernemen van lange reizen." Er zijn dus meer zintuigen bekend dan die waarover wij als mensen beschikken.
We ervaren de wereld zoals we hem kunnen (soms ook willen) ervaren. Daarbij is het bijna onmogelijk je in de ervaring van een ander wezen te verplaatsen. Hoe ervaart een eendagsvlieg een dag, die voor hem toch een levenlang duurt? Enige bescheidenheid bij het beschrijven van de werkelijkheid is dus op zijn plaats.
Allereerst: we nemen selectief waar, zoals onderstaand filmpje duidelijk laat ervaren.
Ons brein filtert informatie waarvan het denkt dat dat onbelangrijk is en selecteert informatie waarop we 'geprimed' zijn. Denk maar aan het effect waarbij je opvallend veel Toyota's op de weg ziet, zodra je zelf net een Toyota hebt aangeschaft.
Een interessant fenomeen is 'saccadische onderdrukking', een begrip dat wordt toegelicht in onderstaande video van VSauce. Als je je blik verlegt draaien je ogen, bijvoorbeeld van links naar rechts. Tussen de twee punten waar je je blik op richt, onderdrukt je brein de inkomende beelden. De ontbrekende tijd wordt met terugwerkende kracht 'ingevuld' met het beeld van waar je blik naartoe is gegaan. Dit fenomeen wordt wel 'the stopped clock illusion' genoemd. Volgens de video worden zo per dag zo'n 40 minuten aan beeld gegenereerd door het brein.
In het boek 'Hier word je slimmer van' staat een interessante bijdrage over het begrip Umwelt dat het idee van selectieve waarneming nog verder uitbreidt. Het stuk vertelt dat levende wezens de wereld ervaren vanuit zichzelf. Zintuigen spelen daarbij een belangrijke rol. Onze hond met diens verfijnde neus ervaart een wandeling door het bos heel anders dan wij, die vooral visueel ingesteld zijn. Het is niet alleen een kwestie van hoe sterk de zintuigen ontwikkeld zijn. Wikipedia: "Een aantal soorten dieren – zoals blindmuizen, postduiven, trekvogels, zeeschildpadden, haaien en waarschijnlijk walvissen – zijn in staat het aardmagnetisch veld waar te nemen en dat te gebruiken om zich te oriënteren bij het ondernemen van lange reizen." Er zijn dus meer zintuigen bekend dan die waarover wij als mensen beschikken.
We ervaren de wereld zoals we hem kunnen (soms ook willen) ervaren. Daarbij is het bijna onmogelijk je in de ervaring van een ander wezen te verplaatsen. Hoe ervaart een eendagsvlieg een dag, die voor hem toch een levenlang duurt? Enige bescheidenheid bij het beschrijven van de werkelijkheid is dus op zijn plaats.
Dag Erno,
BeantwoordenVerwijderenWederom een interessant artikel over interessante fenomenen. Er was even verwarring omdat 'je' ontbreekt in de openingszin. Maar ach, dat kun je ook zelf invullen. Of is dat een opzettelijk saccadische vergissing?! ;0)
Groeten,
Peter