Data-tsunami biedt nieuwe mogelijkheden voor de wetenschap

Traditioneel wetenschappelijk onderzoek begint met een vraag van een onderzoeker, gevolgd door het bedenken van een thesis en een methode om die te toetsen. Wat later begint daarmee het verzamelen van data en vervolgens het interpreteren daarvan. Wetenschappers maken ook meta-analyses: gegevens van eerder onderzoek worden bij elkaar gebracht en opnieuw geanalyseerd. Dat kan leiden tot nieuwe inzichten.

Volgens mij gaan we steeds meer naar een tweede poot in wetenschappelijk onderzoek. Die begint niet bij een vraag, maar bij de data. We zijn in de hedendaagse wereld bezig met het ontwikkelen van een data-tsunami. Er wordt van alles vastgelegd, soms vanuit de behoefte iets te meten, maar steeds vaker ook simpelweg omdat het kan. Denk aan koopgedrag in de supermarkt, al onze activiteiten op het internet, gegevens over gezondheid, bewegingen in alle vormen van vervoer...

Bij de tweede poot van wetenschappelijk onderzoek begint het niet met een vraag, maar met die ruwe data. Creatieve onderzoekers zullen invalshoeken bedenken om uit die data betekenisvolle informatie te halen. Ze bedenken dus de relevante vraag bij de data die zelf relatief betekenisloos is. In de wereld van de vormgeving en de kunst zie je hier al mooie voorbeelden van onder de noemer datavisualisatie.

Volgens mij hebben we drie dingen nodig om relevante resultaten te krijgen uit deze tweede poot van wetenschappelijk onderzoek:

• het beschikbaar maken van (grote) databestanden ten behoeve van onderzoek;
• inventieve wetenschappers die ook andersom kunnen denken;
• ict'ers die de achteraf bedachte vraag bij de data kunnen vertalen in software, waarmee op een betrouwbare manier informatie gehaald kan worden uit die data.

Bekijk in dit kader eens de TED-talk van Hans Rosling uit 2007 over armoede in de wereld. Voor deze talk is Nederlandse ondertiteling beschikbaar.