Praten met kinderen, echt praten over belangrijke en minder belangrijke zaken met kinderen kan een bron van vreugde en inspiratie zijn. Gemakkelijk is het niet altijd. Een boeiend, grappig of gezellig verhaal komt niet zomaar op gang. Wie kent het niet? Vraag je: "Hoe was het op school?" Zegt je kind: "Goed." En dat was het. Daarom...
Twaalf tips om echt in gesprek te raken met kinderen
1. Kies een locatie waar jij en het kind zich prettig voelen.
2. Zoek een fysieke houding waarin jouw ogen en die van het kind op ongeveer dezelfde hoogte zijn. Buk, ga op de knieën. Laat zien dat je er helemaal voor het kind bent.
3. Stel open vragen, ofwel: vragen die je niet met 'ja' of 'nee' (of aanverwante reacties, zoals 'goed') kunt beantwoorden. Gesloten vragen nodigen uit tot antwoorden, niet tot vertellen.
4. Ga niet op zoek naar de kortste weg naar het antwoord dat je wilt horen. Vraag niet naar de bekende weg.
5. Formuleer in eenvoudige, maar volwassen taal.
6. Sluit aan bij de belevingswereld van het kind, maar besef tegelijkertijd dat jouw beeld van die belevingswereld lang niet altijd accuraat zal zijn. Vraag zonder vooroordelen.
7. Luister actief en oprecht geïnteresseerd. Moedig het kind aan met kleine uitingen van instemming en goede vragen om verder te vertellen.
8. Stel geen suggestieve vragen, vragen waarin het antwoord al klaar staat om opgepakt te worden. "Jij houdt zeker wel van muziek?" Kinderen zijn snel geneigd sociaal wenselijke antwoorden te geven.
9. Luister niet alleen, kijk ook goed. Wat vertelt het kind met nonverbale communicatie.
10. Blijf jezelf, blijf authentiek. Jouw echte ik is voor het kind veel interessanter dan die alternatieve versie waarvan je denkt dat die voor het kind interessant is.
11. Houd het licht en speels. Een spelvorm (zie onder) kan een mooie aanjager vormen. Een grapje kan goed zijn voor de verstandhouding.
12. Neem de tijd, zodat het gesprek zich kan ontwikkelen. Geef niet te snel op als het kind niet meteen honderduit gaat vertellen.
Praktische voorbeelden
Welke praktische, concrete dingen doe je om met je kind in gesprek te raken? Een paar recente positieve ervaringen:
- We hebben hier al erg veel plezier gehad van het Billetjes Bloot Spel, een set kaarten met filosofische - soms misschien net wat te politieke - vragen die je met kinderen kunt bespreken. Je zult dingen te horen krijgen, die je nog nooit van je/een kind gehoord hebt.
- Ga een de slag met de lijst met keuzemogelijkheden (griezelfilm of lachfilm) die ik onlangs samen met lezers van dit weblog samenstelde. Het biedt volop aanleiding tot grappige gesprekjes als je doorvraagt op de gemaakte keuzes.
- Voor het boek dat ik met Rik Konings aan het schrijven ben, stellen we aan kinderen vijf vragen rond het thema: wat kunnen volwassenen leren van kinderen? De eerste antwoorden zijn binnen. Erg bijzonder, wat een wijsheid!
(Heb je kinderen in de basisschoolleeftijd? We zijn benieuwd naar hun antwoorden op onze vragen.)
Hoe ga jij in gesprek met je/een kind? Ik ben benieuwd naar je ervaringen. Geef een reactie op dit bericht...
Foto: Chefranden (Creative Commons licentie).
Vanuit de onderwijservaring merk ik dat het goed is om drie vragen vooruit te lopen in je hoofd. Net als bij schaken ,je hebt een doel voor je waar je wilt komen alleen meander je daar als het ware omheen. Vooral in gesprekken met een moeilijk onderwerp moet je er voor zorgen dat je het inbed. Zorg dat je altijd verder vooruit denkt dan het denkproces van het kind.
BeantwoordenVerwijderen@Sanne
BeantwoordenVerwijderenVanuit mijn onderwijservaring en mijn ervaring als ouder merk ik precies het tegenovergestelde. Ik stel geen vragen met een verborgen agenda. Het kind of de groep mag mij verrassen om met spannende of onverwachte antwoorden het avontuur te kiezen. Met een moeilijk onderwerp moet ik vooral hen volgen in plaats van zij mij.
'Niemand weet zoveel als wij samen' is een mooie uitspraak van samenwerkend leren. Dat geldt ook voor de ouder/leerkracht t.a.v. het kind of de kinderen.
Wat mij betreft laten we ons veel en vaak verrassen door kinderen!
Peterter
@ anoniem
BeantwoordenVerwijderenInteressant om te zien dat onze ervaring anders is. Door te sturen in een gesprek daag je kinderen uit over bepaalde zaken dieper na te denken dan de dingen die aan de oppervlakte liggen. Ik heb er goeie ervaringen mee bijvoorbeeld tijdens filoseren in de klas. Juist door nog dieper na te denken komen ze tot gedachten die ze misschien niet zelf hadden kunnen bedenken.
Ik bedoelde overigens met moeilijke onderwerpen, dat sommige kinderen met problemen kunnen zitten waar ze vaak niet over durven praten. Als je dan niet een aantal vragen vooruit denkt is mijn ervaring dat het gesprek al snel stokt.
Ik ben het met je eens dat we ons door kinderen vaak moeten laten verrassen maar sturen in een gesprek moet niet iets zijn waar we bang voor moeten zijn. Soms wel en soms niet.
Vanuit mijn opleiding gedragsspecialist moet ik een onderzoek in mijn basisschool uitvoeren. Mijn onderwerp is 'gesprekken voeren met kinderen'. Uit ervaring weet ik dat het ontzettend belangrijk is om kinderen te zien, dus te weten wie ze zijn, wat er leeft bij een knd, waar het tegenaan loopt enz. In een klas waar veel kinderen zitten, is het belangrijk om de kinderen als individu te zien en zo te behandelen. Dat die je naar mij idee door de kinderen te leren kennen, met behulp van gesprekken. Praten met een kind, niet alleen over een kind.Maar ik kom maar niet tot een onderzoeksvraag, doel van mijn onderzoek is niet duidelijk. Ik zie de meerwaarde van deze gesprekken, mijn collega's ook op verschillende manieren en in verschillende mate. Maar en nu?? Ik zag uw blog over dit onderwerp, heeft u misschien een goede invalshoek, of iets waarmee ik van start gaan met mijn onderzoek???
BeantwoordenVerwijderenAls je oprecht luistert naar een kind, dan kan je niet 3 vragen vooruit denken. Je volgende vraag wordt wat mij betreft namelijk bepaald door het vorige antwoord. Een gesprek is vooral aandachtig luisteren en niet bang zijn voor stiltes. Verder ben ik altijd wel van de Taarten-van-Abel-aanpak; we zijn met iets anders bezig terwijl we kletsen.
BeantwoordenVerwijderen