‘Vaderland’ - Fernando Aramburu ****

Deze zomer reisde ik onder andere door Spaans Baskenland. Ik besefte daar dat ik maar bar weinig weet over de geschiedenis van Baskenland. Hoe zat dat bijvoorbeeld met de ETA? Ik leer graag via verhalen. Die geven vaak - meer dan een kille historische analyse - de emoties, gevoelens van de betrokkenen/

Na even zoeken vond ik de roman 'Vaderland' van Fernando Aramburu. Het is het verhaal van de impact van het Baskische conflict op twee families in een klein dorp in Spanje. Het verhaal begint wanneer Bittori, weduwe van een vermoorde ondernemer, terugkeert naar het dorp waar haar man werd vermoord door de Baskische afscheidingsbeweging ETA. Haar terugkeer roept herinneringen op aan de diepe wonden die het conflict heeft veroorzaakt. Aan de andere kant staat Miren, eens Bittori's beste vriendin, wiens zoon zich bij ETA aansloot. Terwijl de twee families met hun eigen trauma's en schuldgevoelens worstelen, ontvouwt de roman een indringend beeld van verraad, verlies en verzoening.

Door verschillende perspectieven te verkennen, schetst 'Vaderland' een genuanceerd portret van een gemeenschap verscheurd door politiek geweld, en de complexiteit van menselijke relaties in tijden van conflict.

Het boek bestaat uit korte hoofdstukken die heen en weer in de tijd springen. Als bij een legpuzzel ontstaat zo langzaam het volledige beeld. Af en toe werd ik wat afgeleid door het taalgebruik. Zo schakelt af en toe vanuit het niets naar de ik-vorm en stelt de verteller net iets te vaak vragen over de eigen stellingen. Iets in de sfeer van 'Ze waren destijds vrienden. Vrienden?' Dat wordt dan een maniertje.

De belofte van leren over menskant in de context van een historisch conflict is helemaal ingelost. Echt een erg mooi boek!